Huawei ve Zhejiang Üniversitesi iş birliğiyle geliştirilen DeepSeek-R1-Safe, politik açıdan hassas konulardan kaçınmak için tasarlandı.
Politika dışı kalmak için yeni model
Reuters’in haberine göre, Çin’de geliştirilen popüler yapay zekâ modeli DeepSeek’in yeni sürümü, DeepSeek-R1-Safe adıyla tanıtıldı. Huawei tarafından geliştirilen bu versiyon, politik açıdan tartışmalı konulara girmemek üzerine özel olarak tasarlandı. Şirketin açıklamasına göre model, hassas konulardan uzak durmada “neredeyse %100 başarı” gösteriyor.
Huawei’nin rolü ve teknik detaylar
İlginç bir şekilde, projede orijinal DeepSeek ekibi yer almadı. Bunun yerine Huawei ve Zhejiang Üniversitesi araştırmacıları, açık kaynaklı DeepSeek R1 modelini temel alarak çalışmayı yürüttü. Model, 1.000 adet Huawei Ascend yapay zekâ çipi kullanılarak yeniden eğitildi.
Yeni sürüm, orijinal modele kıyasla yalnızca %1 performans kaybı yaşarken; zehirli dil, siyasi açıdan hassas içerikler ve yasa dışı eylemleri teşvik eden söylemlerden kaçınmada daha güçlü hale geldi.
Kusursuz değil
Her ne kadar model güvenlik açısından daha sağlam görünse de tamamen hatasız değil. Huawei, normal kullanımda neredeyse %100 başarı sağlandığını belirtiyor. Ancak kullanıcılar dolaylı yollar, rol yapma ya da yaratıcı senaryolarla modeli test ettiğinde bu başarı oranı %40’a kadar düşüyor. Yani yapay zekâ, kısıtlamalara rağmen hâlâ “varsayımsal senaryoları” oynamaya meyilli.
Düzenlemelerle uyumlu
Reuters’in aktardığına göre, DeepSeek-R1-Safe Çin’deki yasal düzenlemelerle uyumlu şekilde tasarlandı. Ülkedeki tüm yerli yapay zekâ modelleri, Çin’in değerlerini yansıtmak ve ifade kısıtlamalarına uymak zorunda. Örneğin, Baidu’nun sohbet botu Ernie’nin, Çin iç siyaseti veya Komünist Parti hakkında yanıt vermediği biliniyor.
Küresel ölçekte benzer yaklaşımlar
Yapay zekânın siyasi ya da kültürel değerlerle sınırlandırılması yalnızca Çin’e özgü değil.
Suudi Arabistan: Humain adlı teknoloji şirketi, Arapça’ya özgü ve İslami kültür ile değerlere uygun bir sohbet botu geliştirdi.
ABD: OpenAI, ChatGPT’nin Batı bakış açısına eğilimli olduğunu açıkça belirtiyor. Ayrıca, Trump yönetiminin yayımladığı “America’s AI Action Plan” kapsamında, devletle çalışan yapay zekâların “tarafsız ve önyargısız” olması şart koşuldu. Bu kapsamda, modellerin “radikal iklim söylemleri, çeşitlilik ve eşitlik politikaları, ırk teorileri ya da toplumsal cinsiyet konuları” gibi başlıklardan uzak durması isteniyor.
Yani, Çin’i eleştirmeden önce başka ülkelerin de kendi “sınırlarını” koyduğunu görmekte fayda var.
